Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27
  •  

Cần bảo tồn lưu giữ điệu hát ru dân tộc Raglai

PV - 12:08, 12/08/2020

Hát ru là thể loại dân ca của người Raglai, thể hiện những giá trị tinh thần và bản sắc dân tộc. Các làn điệu hát ru của người Raglai không chỉ xuất hiện và tồn tại lâu đời mà còn chan chứa tình cảm yêu thương và rất đỗi thiêng liêng của người mẹ dành cho con thuở ấu thơ. Tuy nhiên, do người Raglai không có chữ viết, nên những bài hát ru chỉ được lưu truyền qua phương thức truyền miệng. Trong dòng chảy của cuộc sống hiện đại, hát ru của người Raglai đang có nguy cơ dần bị mai một, lãng quên.


Lời ru góp phần nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn trẻ thơ, giữ gìn nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào Raglai.
Lời ru góp phần nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn trẻ thơ, giữ gìn nét đẹp trong đời sống văn hóa của đồng bào Raglai.

Cũng như các làn điệu hát ru của các dân tộc anh em sinh sống trên dãy Nam Trường Sơn, các bài hát ru của người Raglai phản ánh cuộc sống, sinh hoạt và sản xuất của cư dân bản địa gắn bó với thiên nhiên, núi rừng, dạy con biết yêu núi rừng, yêu thôn xóm, yêu thương những người thân, ruột thịt, biết tránh cái ác, làm việc thiện. Nội dung các bài hát ru cũng kể về nỗi vất vả của cha, của mẹ và hy vọng một tương lai tươi sáng hơn. Những tâm tư, tình cảm đó cứ êm đềm, mượt mà và trong veo như dòng suối, nuôi dưỡng tâm hồn thơ trẻ, để mai này lớn lên, con sẽ mang đậm tâm hồn và bản sắc của dân tộc mình.

Các bà mẹ Raglai thường ẵm con trên tay hoặc địu trên lưng để hát ru con ngủ khi lên rẫy. Âm điệu của các bài hát ru lấy chất liệu từ dân ca Raglai làm nền tảng nên rất gần gũi với âm điệu, ngôn ngữ nói của người Raglai. Mặt khác, hát ru chủ yếu dành cho trẻ em nên cách hát đơn giản, mộc mạc, dễ nhớ, dễ đi vào lòng người. Nội dung trong lời ru thường được người mẹ lấy từ những đồ vật, cây cối, con vật xung quanh để đứa trẻ cảm nhận được cuộc sống hàng ngày. Lời ru hòa với nhịp bước đi của mẹ để đưa đứa trẻ chìm vào giấc ngủ yên lành; những làn điệu chứa chan cảm xúc không bao giờ xưa cũ: “Ời ời ngủ đi con/Để cha lên rừng bắt thịt/ Để mẹ xuống suối bắt cá/đem về nấu cho bé mẹ ăn/ ời ời ời ngủ đi con”.

Hát ru của người Raglai có phần đặc biệt hơn, bởi người Raglai rất ít nói, ít biểu lộ tình cảm qua lời nói mà chỉ bày tỏ lòng mình qua âm nhạc; bởi vậy, qua các bài hát ru, có thể nhận thấy một phần “hồn” Raglai trong đó. Các bài hát ru Raglai không chỉ bộc lộ tình cảm yêu thương tha thiết với con, em mình, mà đôi lúc còn là hát cho chính mình, hoặc gửi gắm cho ai đó. Đặc biệt, người Raglai còn có 2 bài hát ru khá độc đáo mà các tộc người khác không có, đó là Hát ru bắp và Hát ru lúa. Người Raglai xem bắp như con trai và lúa là con gái. Con gái là lúa bao giờ cũng quý hơn con trai bắp. Trong lời hát ru, lúa và bắp được thay thế bằng con trai, con gái: “Ơi mẹ ru con gái/ Ơi lúa, ơi con gái, con của mẹ đẹp thay/ Đến với mẹ ơi con gái/ Con ơi con gái con của mẹ/ con đã chịu đau đớn/ Con chịu đứng dưới nước, trên rẫy, ơi con gái/ Con đã chịu khổ để nuôi cha nuôi mẹ, nuôi anh em. (Hát ru lúa). Đây là những bài hát ru được cất lên vào dịp lễ ăn đầu lúa mới là một trong những lễ hội lớn nhất của người Raglai. Trong buổi lễ, thầy cúng sẽ cất giọng hát ru hồn bắp, hồn lúa, mong lúa bắp về đậu trong mọi nhà, mong thần lúa sẽ phù hộ bà con làm ăn được mùa, no đủ.

Hát ru là một bộ phận quan trọng trong các thể loại dân ca của người Raglai. Cùng với các thể loại dân ca khác, hát ru thể hiện những giá trị tinh thần thuộc về bản sắc dân tộc Raglai. Tập tục, thói quen sinh hoạt, đạo đức, lòng tin, tình yêu, khát vọng, tinh thần nhân văn và cả vũ trụ quan, thế giới quan đều hàm chứa trong đó.

Do người Raglai không có chữ viết, nên những bài hát ru chỉ được lưu truyền qua phương thức duy nhất là truyền miệng, vì vậy, sẽ dễ mất đi khi những người già “khuất núi”. Làm thế nào để những người mẹ Raglai trẻ biết hát ru, truyền cho con những giá trị văn hóa dân gian ngay từ thủa ấu thơ là vấn đề đặt ra hiện nay. Những lời ru cần được cất lên và duy trì để nuôi dưỡng và bồi đắp tâm hồn con trẻ lớn lên đầy ắp ước mơ và khát vọng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Vị thế của người phụ nữ DTTS trên hành trình mới

Vị thế của người phụ nữ DTTS trên hành trình mới

Nhờ được tiếp thêm động lực từ các chính sách hỗ trợ của Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp bách của phụ nữ và trẻ em”, phụ nữ DTTS ở những bản làng xa xôi đang mạnh mẽ vươn lên, từng bước khẳng định vai trò và vị thế mới trong gia đình, cộng đồng. Dự án không chỉ giải quyết những vấn đề xã hội cấp thiết mà còn dần phá vỡ rào cản tư tưởng, thổi luồng sinh khí mới cho sự nghiệp bình đẳng giới ở vùng sâu, vùng xa.
Hải quan Việt Nam tổng kết Chiến dịch Con rồng Mê Kông 7

Hải quan Việt Nam tổng kết Chiến dịch Con rồng Mê Kông 7

Pháp luật - Vân Khánh - 22:28, 19/11/2025
Ngày 18–19/11/2025, tại Khánh Hòa, Hải quan Việt Nam phối hợp với Văn phòng Liên Hợp Quốc về phòng chống ma túy và tội phạm (UNODC) cùng Trung tâm Liên lạc tình báo khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (RILO AP/WCO) tổ chức Hội nghị Tổng kết Chiến dịch Con rồng Mê Kông 7 (OMD 7). Sự kiện thu hút gần 60 đại biểu đến từ cơ quan Hải quan các nước thành viên và các tổ chức thực thi pháp luật quốc tế.
Thứ trưởng Nông Thị Hà: Gắn đào tạo với nhu cầu nhân lực vùng cao

Thứ trưởng Nông Thị Hà: Gắn đào tạo với nhu cầu nhân lực vùng cao

Dân tộc - Tôn giáo - Nguyễn Huế - 21:13, 19/11/2025
Sáng 19/11, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà dự lễ khai giảng năm học 2025 - 2026 và kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam tại Trường Dự bị Đại học TPHCM.
Hơn 500 gian hàng sẽ tham gia Hội chợ thương mại quốc tế Việt - Trung năm 2025

Hơn 500 gian hàng sẽ tham gia Hội chợ thương mại quốc tế Việt - Trung năm 2025

Sản phẩm - Thị trường - Trọng Bảo - 17:38, 19/11/2025
Từ ngày 19 - 24/11, tại Trung tâm Hội chợ triển lãm Kim Thành, phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai diễn ra Hội chợ thương mại quốc tế Việt - Trung (Lào Cai) năm 2025.
Tập trung ứng phó với lũ trên sông Ba ở Đắk Lắk và sông Kôn ở Gia Lai

Tập trung ứng phó với lũ trên sông Ba ở Đắk Lắk và sông Kôn ở Gia Lai

Thời sự - PV - 17:31, 19/11/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng vừa ký Công điện số 222/CĐ-TTg (Công điện số 222) ngày 19/11/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung ứng phó với lũ đặc biệt lớn trên sông Ba (Đắk Lắk), lũ khẩn cấp trên sông Kôn (Gia Lai).
Hiệu quả từ chính sách chăm lo phát huy vai trò đội ngũ Người có uy tín ở Lâm Đồng

Hiệu quả từ chính sách chăm lo phát huy vai trò đội ngũ Người có uy tín ở Lâm Đồng

Công tác Dân tộc - Hồng Phúc - 17:26, 19/11/2025
Nhờ thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách đối với Người có uy tín, Lâm Đồng đã phát huy hiệu quả vai trò của lực lượng nòng cốt này trong thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc. Từ những đóng góp của họ ở cơ sở, đang góp phần làm thay đổi diện mạo nhiều bản làng, thôn xóm vùng DTTS và miền núi.
"Áo xanh" trên những cánh đồng lúa vàng

"Áo xanh" trên những cánh đồng lúa vàng

Trên những cánh đồng lúa chín cong mình vàng óng, những người lính áo xanh, mồ hôi thấm ướt vai áo đang ra sức giúp bà con nông dân vùng biên giới Gia Lai gặt lúa. Hình ảnh ấy không chỉ thể hiện người lính bộ đội cụ Hồ luôn “Vì Nhân dân quên mình” mà còn mang đến hơi ấm, niềm tin vững chắc về tình quân - dân càng thêm bền chặt.
Tăng cường phối hợp chấp pháp và đối ngoại biên phòng trên tuyến Việt - Trung tại Lai Châu

Tăng cường phối hợp chấp pháp và đối ngoại biên phòng trên tuyến Việt - Trung tại Lai Châu

Pháp luật - Thanh Hoài - 16:32, 19/11/2025
Năm 2025, hoạt động tuần tra liên hợp và công tác đối ngoại biên phòng giữa Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu và lực lượng quản lý biên giới Trung Quốc tiếp tục được duy trì hiệu quả, góp phần giữ vững an ninh, trật tự, xây dựng đường biên hòa bình, ổn định và hữu nghị. Những nỗ lực phối hợp toàn diện này đang tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới Việt - Trung.

"Áo xanh" trên những cánh đồng lúa vàng

Media - Ngọc Thu - 16:22, 19/11/2025
Trên những cánh đồng lúa chín cong mình vàng óng, những người lính áo xanh, mồ hôi thấm ướt vai áo đang ra sức giúp bà con nông dân vùng biên giới Gia Lai gặt lúa. Hình ảnh ấy không chỉ thể hiện người lính bộ đội cụ Hồ luôn “Vì Nhân dân quên mình” mà còn mang đến hơi ấm, niềm tin vững chắc về tình quân - dân càng thêm bền chặt.
Lai Châu có tân Chủ tịch UBND tỉnh

Lai Châu có tân Chủ tịch UBND tỉnh

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:12, 19/11/2025
Ngày 19/11, tại Kỳ họp thứ 30 (kỳ họp chuyên đề), HĐND tỉnh Lai Châu khóa XV, nhiệm kỳ 2021 - 2026 đã bầu ông Hà Quang Trung - Phó Bí thư Tỉnh ủy giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh nhiệm kỳ 2021 - 2026.
“Bí quyết” giảm nghèo ở dân tộc La Ha: Hạ tầng mở đường phát triển (Bài 1)

“Bí quyết” giảm nghèo ở dân tộc La Ha: Hạ tầng mở đường phát triển (Bài 1)

Dân tộc - Tôn giáo - Sỹ Hào - 16:05, 19/11/2025
Cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư đồng bộ không chỉ cải thiện chất lượng đời sống mà còn mở ra cơ hội phát triển mới, giúp đồng bào dân tộc La Ha chủ động hơn trên hành trình thoát nghèo bền vững.
Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Plei Me: Phát huy truyền thống thành sức mạnh

Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Plei Me: Phát huy truyền thống thành sức mạnh

Tin tức - Ngọc Thu - 15:58, 19/11/2025
Ngày 19/11, tại Quảng trường Kpă Klơng (xã Chư Prông), tỉnh Gia Lai đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Plei Me (1965 - 2025).