Công tác phòng chống tảo hôn vùng đồng bào DTTS phải được duy trì và đổi mới

Những năm gần đây, từ những bản làng vùng cao đến xã ven biển, công tác tuyên truyền pháp luật được triển khai sâu rộng đang giúp tỉnh Quảng Ninh từng bước đẩy lùi tảo hôn và xóa bỏ hôn nhân cận huyết.

Điển hình như ở xã vùng cao Ba Chẽ có 37 thôn với gần 17.000 dân, trong đó đồng bào DTTS chiếm gần 66%, từng là điểm nóng về tảo hôn do điều kiện kinh tế khó khăn, một số phong tục, tập quán lạc hậu và còn hạn chế trong tiếp cận thông tin. Trước đây, tình trạng thanh thiếu niên kết hôn sớm diễn ra ở nhiều thôn vùng sâu, để lại nhiều hệ lụy cho cá nhân, gia đình và chất lượng dân số.

Nhằm từng bước thay đổi nhận thức trong một bộ phận đồng bào DTTS, Trạm Y tế xã Ba Chẽ phối hợp các trường học, công an xã, trưởng thôn và Người có uy tín tổ chức nhiều hoạt động truyền thông đa dạng. Nội dung phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được lồng ghép trong sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt thôn, phát trên loa truyền thanh và chia sẻ qua mạng xã hội.

Ông Triệu Quý Trình - Người có uy tín thôn Nam Kim, chia sẻ: “Chúng tôi phối hợp với chính quyền và các cơ quan chức năng, tích cực tuyên truyền về những hệ lụy, tác hại của nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các gia đình, đặc biệt các gia đình có người ở tuổi vị thành niên. Nhờ đó, thời gian gần đây tình trạng tảo hôn đã giảm đáng kể”.

Hầu hết các trường hợp có nguy cơ cao về tảo hôn đều được phát hiện, tư vấn và ngăn chặn kịp thời. Bác sĩ Lâm Thu Hạnh - Trạm trưởng Trạm Y tế xã Ba Chẽ, cho biết, thời gian tới công tác truyền thông sẽ được duy trì theo hướng linh hoạt hơn, tập trung vào nhóm thanh niên, các cặp vợ chồng trẻ và học sinh.

“Kết hôn đúng tuổi, đúng quy định không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là nền tảng xây dựng gia đình hạnh phúc, góp phần nâng cao chất lượng dân số địa phương”, bác sĩ Hạnh nhấn mạnh.

Không chỉ ở Ba Chẽ, nhiều địa phương khác của Quảng Ninh cũng đang tìm ra cách làm phù hợp để ngăn ngừa tảo hôn. Tại xã Quảng Hà, nơi cũng có đông đồng bào DTTS sinh sống, mô hình Câu lạc bộ (CLB) phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết ở thôn Quảng Phong 6 đã và đang phát huy hiệu quả.

Thành lập từ năm 2018, CLB có 40 thành viên nòng cốt, định kỳ sinh hoạt mỗi quý và tổ chức thêm các buổi truyền thông đột xuất theo chuyên đề. Với cách làm linh hoạt và gần dân, CLB trở thành “cánh tay nối dài” của chính quyền, vừa cung cấp kiến thức, vừa trực tiếp vận động, ngăn ngừa các trường hợp có nguy cơ tảo hôn.

Ông Nguyễn Văn Đông, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Hà cho biết: “Hằng năm, chính quyền xã đều xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát tình trạng tảo hôn, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Khi người dân hiểu và tự giác chấp hành, việc phòng ngừa mới thực sự bền vững”.

Những chuyển biến tích cực tại Ba Chẽ, Quảng Hà, là hai trong số nhiều điểm sáng của toàn tỉnh Quảng Ninh. Nếu như trước năm 2015, Quảng Ninh ghi nhận hơn 11.300 trường hợp tảo hôn, chủ yếu ở các dân tộc Dao, Tày, Sán Chay, thì giai đoạn 2015 - 2020, con số này giảm còn 653 trường hợp. Giai đoạn 2021 - 2024, toàn tỉnh chỉ còn 319 trường hợp.

Dù vậy, tình trạng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi vẫn còn xuất hiện, thậm chí có trường hợp mang thai khi mới 14 tuổi. Đây là cảnh báo cho thấy, công tác phòng chống tảo hôn cần tiếp tục được duy trì và đổi mới; đồng thời đưa mục tiêu giảm, tiến tới xóa bỏ tảo hôn vào nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương, gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy Đảng, chính quyền với kết quả thực hiện.

Những nỗ lực từ cơ sở đang góp phần xây dựng cộng đồng văn minh và nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS của tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, để giảm tảo hôn bền vững, giáo dục là chìa khóa khi trẻ được trang bị kiến thức về sức khỏe sinh sản, quyền trẻ em và pháp luật ngay từ trường học, các em sẽ chủ động hơn trong lựa chọn cuộc sống, tạo nền tảng vững chắc để hướng tới xóa bỏ hoàn toàn nạn tảo hôn.