Lai Châu: Các lực lượng chủ động, đề cao cảnh giác đấu tranh với các loại tội phạm trên tuyến biên giới

Tội phạm gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi trên vùng biên

Lai Châu là tỉnh biên giới với hơn 265 km giáp Trung Quốc, địa hình rừng núi hiểm trở, luôn là địa bàn nóng mà các loại tội phạm xuyên quốc gia lợi dụng để hoạt động. Những năm gần đây, tình hình tội phạm tiếp tục phức tạp, đáng chú ý là các hành vi như: Lừa đảo công nghệ cao, buôn bán người, buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, ma túy và xuất nhập cảnh trái phép.

Một trong những vụ án điển hình là Chuyên án 0525L - đường dây lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng quy mô lớn, hoạt động xuyên quốc gia. Hơn 60 đối tượng người Việt Nam bị bắt tại Kampot (Campuchia) và di lý an toàn về Lai Châu, khẳng định hiệu quả hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm công nghệ cao. Thành tích này vừa được Thủ tướng Chính phủ gửi thư khen ngợi Công an tỉnh Lai Châu, ghi nhận sự nỗ lực, tinh thần mưu trí, dũng cảm trong phá án.

Một vụ khác thể hiện sự biến tướng tinh vi là đối tượng Quách Văn Lập (SN 1985, quê Phú Thọ). Từ năm 2024 đến khi bị bắt tháng 11/2025 tại Lai Châu, Lập giả danh người cung cấp thông tin buôn lậu, nhắn tin lừa nhiều cán bộ công an để chiếm đoạt gần 200 triệu đồng, trong đó có lãnh đạo Công an tỉnh Lai Châu. Hành vi bị phát hiện nhờ nghiệp vụ nhạy bén và đối tượng bị bắt chỉ sau vài ngày rà soát.

Tội phạm mua bán người vẫn là vấn đề nhức nhối, tiềm ẩn rủi ro cho phụ nữ và lao động trẻ vùng sâu, vùng xa. Chị Hạng Thị Dia (tên đã thay đổi), dân tộc Mông là một trong những nạn nhân của của đường dây này. Vì muốn thoát nghèo, chị bị dụ “lấy chồng Trung Quốc giàu có” và rơi vào đường dây mua bán người. Chị bị bạo hành, cưỡng bức, không có giấy tờ tùy thân. Sau nhiều năm bị bóc lột, chị được giải cứu, trở về nhà nhưng nỗi đau tinh thần thì vẫn còn dai dẳng.

Hoạt động buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép cũng diễn ra phức tạp, đặc biệt sâm giả, sâm nhập lậu từ Trung Quốc. Đầu tháng 1/2025, lực lượng Đồn Biên phòng Ma Lù Thàng phối hợp triệt phá chuyên án Lch0125, bắt 5 đối tượng vận chuyển 361,95 kg sâm lậu. Đối tượng cầm đầu sau đó đầu thú, khai nhận làm trung chuyển từ Trung Quốc vào nội địa. Vụ án góp phần bảo vệ thương hiệu Sâm Lai Châu và răn đe các đường dây buôn lậu.

Đáng lo ngại nhất vẫn là ma túy - nhóm tội phạm nguy hiểm và dai dẳng. Lai Châu nằm trên tuyến trung chuyển từ Tam giác Vàng vào Việt Nam. Từ tháng 12/2024 đến tháng 9/2025, lực lượng Công an phát hiện, bắt giữ 466 vụ/574 đối tượng; thu gần 7 kg heroin, hơn 1,3 kg ma túy tổng hợp, 1.124 cây thuốc phiện. Riêng 9 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh ghi nhận 482 vụ/593 đối tượng, triệt phá 1.769 cây thuốc phiện.

Tại Hội nghị song phương Việt Nam - Trung Quốc (11/11/2025), đại diện Công an Lai Châu cho biết từ năm 2024 đến nay, toàn tỉnh đã bắt 1.271 vụ/1.534 đối tượng, trong đó khu vực biên giới chiếm 301 vụ. Gần 5.000 người nghiện, chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, vẫn là gánh nặng lớn cho công tác kiểm soát ma túy.

Những con số và vụ việc trên cho thấy tính chất phức tạp và nguy hiểm của tội phạm địa phương, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt và phối hợp chặt chẽ của lực lượng chức năng.

Đẩy mạnh tuyên truyền đến từng thôn bản, trường học

Trước tình hình tội phạm ngày càng biến đổi, Công an tỉnh Lai Châu phối hợp với Bộ đội Biên phòng và các lực lượng chức năng triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, nhấn mạnh hai hướng: đấu tranh mạnh mẽ, liên tục và phòng ngừa từ cơ sở. 

Một trong những bước đột phá là việc ký kết Kế hoạch phối hợp giai đoạn 2025 - 2030 giữa Công an tỉnh và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng về xây dựng “xã biên giới không ma túy”. Theo lộ trình, giai đoạn 1 (9/2025 - 12/2025) tập trung xây dựng xã Pa Tần và Mù Cả đạt tiêu chí “xã không ma túy”; giai đoạn 2 (2026 - 2030) duy trì 2 xã nêu trên và mở rộng mô hình sang 4 xã biên giới khác gồm: Phong Thổ, Dào San, Thu Lũm, Sì Lở Lầu.

Song song với đó, Công an tỉnh đánh giá 38 xã, phường theo tiêu chí địa bàn trọng điểm về ma túy, trong đó 8 xã loại III đủ điều kiện phấn đấu đạt “xã không ma túy” trong năm 2025. Việc phân loại địa bàn, thống kê chính xác đối tượng, nắm chắc tuyến trọng điểm giúp các đơn vị triển khai biện pháp hiệu quả, phù hợp thực tế. 

Lực lượng chức năng tăng cường tuần tra liên ngành tại khu vực cửa khẩu, mốc biên giới, duy trì cơ chế trao đổi thông tin nhanh với lực lượng Trung Quốc, phối hợp bắt giữ nhiều đối tượng truy nã và triệt phá các đường dây xuyên quốc gia.

Tuyên truyền được coi là “chìa khóa” để phòng ngừa tội phạm từ gốc, nhất là ở những bản làng còn hạn chế về thông tin. 

Nổi bật là Bộ đội Biên phòng xây dựng nội dung tuyên truyền ngắn gọn, dễ hiểu, dịch sang tiếng Mông, Hà Nhì, Dao…; tổ chức tại chợ phiên, nhà văn hóa bản, trường học và các nhóm sinh hoạt tôn giáo. Cán bộ biên phòng “đi từng ngõ, gõ từng nhà” để giải thích, hướng dẫn, tháo gỡ thắc mắc, vận động người dân không xuất cảnh trái phép, không tiếp tay cho tội phạm. 

Ngoài ra, với hơn 200 đảng viên là lực lượng Biên phòng sinh hoạt tại 102 chi bộ thôn bản, cùng 218 đảng viên phụ trách 1.115 hộ dân, là lượng lực "hạt nhân" quan trọng tăng niềm tin của Nhân dân vào lực lượng bảo vệ biên giới.

Thời gian qua, tỉnh Lai Châu cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong tuyên truyền: Xây dựng thư viện pháp luật số, tích hợp mã QR để người dân tra cứu; phát triển nhóm Zalo cộng đồng, nhóm tự quản để cập nhật tình hình an ninh, cảnh báo buôn bán người và hướng dẫn thủ tục xuất nhập cảnh. Nhiều mô hình tuyên truyền song phương với lực lượng Trung Quốc được triển khai tại khu dân cư, chợ biên giới.

Đối với thế hệ trẻ vùng cao, Công an tỉnh triển khai Chiến dịch “Không một mình - Cùng nhau an toàn trực tuyến” nhằm trang bị kiến thức nhận diện lừa đảo, bảo vệ dữ liệu cá nhân và tìm kiếm hỗ trợ khi gặp nguy hiểm. 

Các buổi tuyên truyền tại Trường PTDTNT-THPT Mường Tè và Trường THCS Sìn Hồ thu hút gần 500 học sinh, theo hình thức hỏi - đáp, xử lý tình huống, đi kèm “cẩm nang an toàn trực tuyến” với thông điệp “Luôn có gia đình, thầy cô và Công an đồng hành”.

Nhân dịp Ngày toàn dân phòng chống mua bán người (30/7), lực lượng Công an treo băng rôn, tổ chức truyền thông trực tiếp, cảnh báo phụ nữ và thanh niên không tin vào những lời hứa “việc nhẹ lương cao” hay “lấy chồng ngoại quốc đổi đời”, góp phần giảm nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng.

Có thể khẳng định, với sự vào cuộc quyết liệt, phối hợp đồng bộ của Công an, Bộ đội Biên phòng, Hải quan và chính quyền cơ sở, Lai Châu từng bước kiểm soát tốt tình hình tội phạm trên tuyến biên giới. Song song với đấu tranh, các lực lượng đang chú trọng tuyên truyền, giáo dục, xây dựng tuyến biên giới an toàn, sạch ma túy, tạo nền tảng vững chắc để phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm cuộc sống bình yên cho đồng bào các dân tộc nơi phên giậu Tổ quốc.