Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27
  •  

Nơi lưu giữ bản sắc văn hóa dân tộc Lự

PV - 11:27, 27/08/2020

Với 561 hộ, 2.747 nhân khẩu, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, Lai Châu) có 2 dân tộc sinh sống, trong đó dân tộc Lự chiếm 89,83%. Trải qua nhiều năm tháng, đồng bào dân tộc Lự nơi đây vẫn lưu giữ được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.
Đội văn nghệ bản Thẳm, xã Bản Hon (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) luyện tập điệu múa giỏ của dân tộc Lự.

Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Lự, anh Lò Văn Lả - Phó Chủ tịch UBND xã Bản Hon cho biết: “Từ bao đời nay, người Lự xã Bản Hon gắn liền với sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm. Những lúc nông nhàn, phụ nữ Lự thường quây quần thêu thùa, may áo, váy. Thiếu nữ Lự trước khi lấy chồng phải thành thạo việc dệt vải, thêu khăn, gối cho từng thành viên trong gia đình. Sản phẩm dệt của người Lự khá phong phú như: khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng, túi…”.

Đúng như lời anh Lả nói, hầu hết gia đình người dân tộc Lự xã Bản Hon đều có dụng cụ se sợi, quay sợi và khung cửi dệt vải. Đây là một trong những nét đặc sắc văn hoá truyền thống dân tộc Lự. Từ đôi bàn tay khéo léo, phụ nữ dân tộc Lự thêu, dệt thủ công những họa tiết hoa văn độc đáo. Đối với trang phục áo của người phụ nữ Lự được thiết kế khá tỷ mỷ, công phu như: nhuộm chàm, xẻ ngực, vạt trái đè lên vạt phải và được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Ngày thường, phụ nữ Lự mặc váy chàm với họa tiết thêu đơn giản để thuận lợi trong công việc đồng áng, bếp núc. Dịp lễ, tết hoặc gia đình có khách quý, phụ nữ Lự mặc váy 2 lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt, phần trên được dệt với những họa tiết hình quả trám, phần dưới vải chàm đen, phần gấu váy có điểm thêm màu vàng, đỏ, đẹp mắt.

Song song với trang phục, phụ nữ Lự xã Bản Hon đeo vòng cổ, vòng tay bằng bạc, nhôm hoặc đồng. Vòng vía được làm bằng sợi chỉ chàm đeo tay người Lự có ý nghĩa tránh gió, tránh những điều không may. Phụ nữ Lự đeo hoa tai dạng ống, có sợi chỉ xiên qua để treo các chùm hoa sặc sỡ. Trang phục của phụ nữ dân tộc Lự được kết hợp cùng trang sức, khăn đầu làm tăng thêm vẻ đẹp mặn mà, đằm thắm. Chị Lò Thị Đăm, dân tộc Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon) tâm sự: “Tôi được mẹ dạy cho cách cuốn khăn nghiêng về phía trái, để lộ gương mặt trước những đường viền khăn thêu hoa văn màu trắng, kẻ sọc. Tôi tự tay thêu, dệt cho mình vài chiếc túi thổ cẩm với đủ màu sắc rực rỡ đeo ngang sườn mỗi khi xuống chợ. Đây là sản phẩm có giá trị cả về thẩm mỹ và giá trị truyền thống dân tộc Lự mà tôi rất yêu thích”.

Thực tế, trang phục nam dân tộc Lự xã Bản Hon đơn giản với quần, áo được nhuộm chàm đen. Áo cánh nam dân tộc Lự xẻ ngực, cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt. Trước đây, nam dân tộc Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn. Người Lự trước đây chủ yếu sản xuất theo hình thức tự cung, tự cấp. Đàn ông dân tộc Lự phải thực hiện từ dựng nhà, đến làm trang thiết bị, vật dụng thiết yếu phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của gia đình. Giờ đây, nam giới dân tộc Lự lưu giữ nghề thủ công như: mộc, đan lát và thợ rèn. Theo một số phụ nữ dân tộc Lự ở bản Hon (xã Bản Hon) thì trước đây, trẻ em gái từ 13 - 14 tuổi trở lên đều phải nhuộm răng đen từ loại cây gỗ được gọi là “mạy chum cài” hay “mạy tỉu” cho răng chắc và thể hiện nét đẹp của người con gái Lự. Người con gái Lự nào không nhuộm răng đen sẽ kém duyên, chàng trai Lự không lấy làm vợ. Hiện nay, con gái Lự không còn nhuộm răng đen, chỉ còn ít phụ nữ lớn tuổi vẫn còn giữ thói quen này.

Thêm một nét độc đáo nữa của dân tộc Lự xã Bản Hon phải kể đến là 7 đội văn nghệ thường xuyên luyện tập những làn điệu dân ca phong phú gắn liền với đời sống, lao động sản xuất. Dân ca dân tộc Lự được chia thành nhiều thể loại, phù hợp với đời sống thường nhật của bà con như: hát trong đám cưới, hát mừng nhà mới, hát ru con và hát đối đáp. Làn điệu dân ca dân tộc Lự là động lực, sức mạnh, thúc đẩy sự phấn khởi, thi đua lao động sản xuất và vui chơi, giải trí. Nhạc cụ truyền thống dân tộc Lự gồm: trống, chiêng, sáo. Hiện nay, nhạc cụ dân tộc Lự đang dần bị mai một, cả nghệ nhân chế tác đến người sử dụng cũng ít đi. Vừa qua, Vụ Văn hóa dân tộc, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) phối hợp với Sở VHTT&DL, UBND huyện Tam Đường tổ chức Hội nghị tập huấn; xây dựng Câu lạc bộ Văn hóa, văn nghệ dân gian nhằm bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa, nghệ thuật dân gian truyền thống tốt đẹp của dân tộc Lự trước nguy cơ dần bị mai một. Tại Hội nghị, nghệ nhân Lò Thị Sọn truyền dạy các làn điệu dân ca dân tộc Lự; nghệ nhân Tao Văn Ngân truyền dạy cách thổi sáo và chế tác sáo; nghệ nhân Lò Thị Khằm truyền dạy một số điệu múa dân tộc Lự. Từ đó, các nghệ nhân giao lưu, học hỏi lẫn nhau trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống thông qua lớp tập huấn, truyền dạy.

Ngoài ra, dân tộc Lự xã Bản Hon còn lưu giữ tín ngưỡng lễ cúng rừng (còn gọi là Căm Lung) được tổ chức vào ngày mồng 3 tháng 3 và ngày mồng 6 tháng 6 âm lịch hàng năm để cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, muôn dân khỏe mạnh. Với nhiều bản sắc văn hoá truyền thống đặc sắc, dân tộc Lự xã Bản Hon bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa độc đáo, góp phần xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Sửa đổi một số quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản

Sửa đổi một số quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Ngày 17/11/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 301/2025/NĐ-CP (Nghị định số 301) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.
Tăng sức bật mô hình tòa soạn hội tụ trong giai đoạn mới

Tăng sức bật mô hình tòa soạn hội tụ trong giai đoạn mới

Tin tức - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Sáng 18/11, tại Ninh Bình, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí - Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội thảo “Quản lý tòa soạn hội tụ: Kinh nghiệm và giải pháp cho các cơ quan báo chí trong tình hình hiện nay”.
Nhìn lại hành trình 20 năm bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng

Nhìn lại hành trình 20 năm bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng

Sắc màu 54 - Lê Hường - 1 giờ trước
Ngày 18/11, UBND tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức Hội nghị Tổng kết 20 năm thực hiện công tác bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Lắk (2005 - 2025), định hướng đến năm 2030.
Tập trung ứng phó mưa lũ, đặt nhiệm vụ bảo đảm an toàn tính mạng cho Nhân dân lên trên hết, trước hết

Tập trung ứng phó mưa lũ, đặt nhiệm vụ bảo đảm an toàn tính mạng cho Nhân dân lên trên hết, trước hết

Thời sự - PV - 1 giờ trước
Ngày 17/11/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 219/CĐ-TTg (Công điện số 219) về việc tập trung ứng phó và kịp thời khắc phục hậu quả mưa lũ tại khu vực Trung Bộ.
Hỗ trợ khẩn cấp 50 tỷ đồng cho tỉnh Khánh Hòa khắc phục thiệt hại do mưa lũ

Hỗ trợ khẩn cấp 50 tỷ đồng cho tỉnh Khánh Hòa khắc phục thiệt hại do mưa lũ

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Ngày 18/11/2025, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 2514 /QĐ-TTg hỗ trợ khẩn cấp kinh phí cho tỉnh Khánh Hòa để khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam: Nơi bảo tồn và tôn vinh tri thức khoa học

Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam: Nơi bảo tồn và tôn vinh tri thức khoa học

Du lịch - Việt Anh - 3 giờ trước
Nằm cách Hà Nội khoảng 90 km, Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (Meddom Park) tọa lạc tại xã Thung Nai, huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình cũ (nay là xã Thung Nai, tỉnh Phú Thọ). Với diện tích gần 30 ha, nơi đây không chỉ là bảo tàng sống động lưu giữ tư liệu và hiện vật của các nhà khoa học, mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu tri thức và thiên nhiên.
Bệnh viện Trung ương Huế tự chủ hoàn toàn quy trình ghép gan thành công ca thứ 5

Bệnh viện Trung ương Huế tự chủ hoàn toàn quy trình ghép gan thành công ca thứ 5

Sức khỏe - T.Nhân - Đ.Quang - 3 giờ trước
Bệnh viện Trung ương Huế vừa tổ chức lễ ra viện cho ca ghép gan thứ 5, Ê-kip đã tự chủ hoàn toàn quy trình từ lấy tạng đến ghép cho người bệnh. Thành công này khẳng định năng lực làm chủ kỹ thuật ghép gan - một trong những kỹ thuật mũi nhọn tại Bệnh viện Trung ương Huế.

"Chiến thắng Plei Me - Tầm vóc, ý nghĩa và bài học lịch sử".

Tin tức - Ngọc Thu - 3 giờ trước
"Chiến thắng Plei Me - Tầm vóc, ý nghĩa và bài học lịch sử", là chủ đề Hội thảo khoa học cấp Bộ Quốc phòng nhân Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Plei Me (26/11/1965 - 26/11/2025) đã diễn ra sáng nay, ngày 18/11, tại Quân đoàn 34 (tỉnh Gia Lai). Hội thảo do Bộ Quốc phòng phối hợp Tỉnh ủy Gia Lai tổ chức
Bến En bảo tồn động vật quý hiếm gắn với cộng đồng vùng đệm

Bến En bảo tồn động vật quý hiếm gắn với cộng đồng vùng đệm

Môi trường sống - Quỳnh Trâm - 3 giờ trước
Những năm qua, Vườn quốc gia Bến En (Thanh Hóa) đã triển khai nhiều chương trình nghiên cứu và bảo tồn, góp phần nhận diện đầy đủ số lượng, phạm vi phân bố và nguy cơ đe dọa các loài động vật hoang dã, quý hiếm. Những dữ liệu này là cơ sở để đơn vị xây dựng giải pháp bảo tồn hiệu quả, nhất là với các loài đặc hữu, có giá trị.
Chương trình MTQG 1719 góp phần giảm nghèo vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

Chương trình MTQG 1719 góp phần giảm nghèo vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

Dân tộc - Tôn giáo - An Yên - 4 giờ trước
Những năm gần đây, nguồn lực của Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: Từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719) đã và đang góp phần làm thay đổi diện mạo đời sống kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS ở tỉnh Nghệ An. Nổi bật nhất là đạt kết quả cao về giảm nghèo bền vững.