Bà H'Yam giới thiệu sản phẩm thổ cẩm đến các vị khách tham quan. (Ảnh: Lê Hường)Khởi nguồn sinh kế từ bản sắc
Ngôi nhà dài của gia đình bà H’Yam Bkrông ở buôn Tơng Jú, phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk, là điểm đến quen thuộc của nhiều đoàn khách du lịch trong và ngoài nước. Ở đây, du khách tận mắt xem nghệ nhân dệt thổ cẩm, trải nghiệm công việc tạc tượng, thưởng thức những món ăn truyền thống và uống rượu cần… Bức tranh sống động về đời sống sinh hoạt, văn hóa của đồng bào Ê Đê đã cuốn hút du khách.
Nhiều năm trước, khi nghề dệt thổ cẩm ở buôn Tơng Jú đứng trước nguy cơ thất truyền, bà H’Yam đã rất trăn trở. Với bà, việc khôi phục nghề dệt không chỉ để con cháu sau này biết đến văn hóa dân tộc, mà còn để tạo sinh kế bền vững cho phụ nữ trong buôn. Quyết tâm phát triển nghề dệt, bà tập hợp chị em thành lập Hợp tác xã (HTX) Dệt thổ cẩm Tơng Bông, đưa sản phẩm thổ cẩm trưng bày tại các hội chợ, giới thiệu đến du khách.
Nhờ sự kiên trì, sản phẩm thổ cẩm của HTX ngày càng được thị trường ưa chuộng, giúp nhiều phụ nữ trong buôn có thêm thu nhập từ nghề dệt truyền thống. “Trước đây, bà con chỉ biết làm nương rẫy, thu nhập bấp bênh, nhiều gia đình phải đi làm thuê. Bây giờ, chúng tôi tận dụng nét đẹp văn hóa, tiềm năng sẵn có để phát triển kinh tế, đời sống khá hơn, tinh thần cũng phấn khởi hơn”, bà H’Yam chia sẻ.
Nhận thấy nhu cầu tham quan, trải nghiệm khám phá văn hóa của người Ê Đê ngày càng tăng, bà H’Yam dựng ngôi nhà dài truyền thống để du khách trải nghiệm nghề dệt ngay tại buôn làng. Bà trở thành người tiên phong xây dựng mô hình du lịch cộng đồng ở buôn Tơng Jú. Bà còn kết nối một số hộ gia đình phát triển du lịch từ bản sắc văn hóa.
Đến buôn Tơng Jú, nhiều khách du lịch thích thú trải nghiệm dệt thổ cẩm. (Ảnh: Lê Hường)Theo bà H'Yam, du khách thích những trải nghiệm dân dã. Vì thế, các gia đình tận dụng quỹ đất trồng rau, chăn nuôi, vừa tạo không gian trải nghiệm, vừa tạo nguồn thực phẩm an toàn phục vụ du khách.
Các đoàn khách xa gần đến buôn Tơng Jú tham quan, trải nghiệm ngày càng đông. Từ chỗ đời sống khó khăn, giờ đây người dân đã có thêm nguồn thu ổn định, đồng thời bản sắc văn hóa Ê Đê cũng được gìn giữ và lan tỏa mạnh mẽ.
Lan tỏa văn hóa truyền thống tới du khách trong và ngoài nước
Phát huy bản sắc văn hóa, chị H’Belly Êban ở buôn Tuôr, xã Hòa Phú cũng mạnh dạn xây dựng mô hình du lịch cộng đồng, phát triển kinh tế từ nét đẹp văn hóa buôn làng.
Chị H’Belly kể: Hồi nhỏ, gia đình chị thường xuyên đón bạn bè từ nước ngoài về thăm buôn. Chị nhớ mãi hình ảnh những vị khách say mê chiêm ngưỡng không gian sinh hoạt đặc trưng, thích thú nghe kể chuyện bên bếp lửa, tò mò về lối sống của người Ê Đê. Những ký ức ấy đã nuôi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc, ước mơ làm du lịch cộng đồng của chị.
Năm 2023, chị H’Belly bắt đầu xây dựng một ngôi nhà dài để đón khách lưu trú, đồng thời tổ chức các Tour du lịch trải nghiệm đời sống của người Ê Đê. Du khách đến đây có thể cùng chị nấu ăn, lên rẫy, đi xe công nông hay tham gia những buổi sinh hoạt cộng đồng bên ché rượu cần.
Chị H’Belly dựng nhà sàn lưu trú, tổ chức các Tour du lịch trải nghiệm đời sống của người Ê Đê. (Ảnh: Lê Hường)“Trước kia, bà con trong buôn vốn quen sống khép kín, ít trò chuyện với người lạ. Nhưng khi làm du lịch, tiếp xúc với nhiều đoàn khách, bà con dần cởi mở hơn. Ban đầu chỉ là giới thiệu về bữa cơm, nếp nhà, sau trở thành những câu chuyện dài về phong tục, tập quán, cuộc sống hằng ngày. Du khách cũng mang đến nhiều điều mới mẻ cho bà con buôn làng, sự kết nối văn hóa, giúp không khí buôn làng thêm sinh động, đầy sức sống.
Câu chuyện của bà H’Yam Bkrông ở buôn Tơng Jú; hay chị H’Belly Êban ở buôn Tuôr, chỉ là hai trong số nhiều phụ nữ DTTS ở Đắk Lắk đang khẳng định vai trò tiên phong trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa để phát triển kinh tế.
Điểm chung là, họ đều xuất phát từ tình yêu và niềm tự hào với văn hóa truyền thống, biến điều đó thành lợi thế đặc thù để thu hút khách du lịch, tạo sinh kế cho cộng đồng. Theo đó, họ không chỉ làm giàu cho bản thân, mà còn góp phần quảng bá, lan tỏa văn hóa truyền thống đến bạn bè trong và ngoài nước.
