Tiềm năng du lịch lớn
Nam Đông và A Lưới (Thừa Thiên Huế) là 2 địa phương có đông đồng bào DTTS sinh sống. Với nhiều lợi thế như cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nét văn hóa đậm đà bản sắc…nên từ lâu vùng đồng bào DTTS ở Nam Đông và A Lưới (Thừa Thiên Huế) để lại được nhiều ấn tượng trong lòng du khách. Cũng vì thế, ngành du lịch cộng đồng ở các thôn bản trong vùng DTTS 2 huyện Nam Đông và A Lưới phát triển mạnh.
Nằm trong thung lũng trên dãy Trường Sơn, A Lưới (Thừa Thiên Huế) được ví là “Đà Lại” của Miền Trung với tiềm năng du lịch lớnTheo tìm hiểu của phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, hiện ở huyện vùng cao A Lưới có 5 làng văn hoá du lịch cộng đồng, 24 điểm du lịch, 33 cơ sở lưu trú (trong đó 24 homestay, 9 nhà nghỉ). Các làng du lịch cộng đồng và các điểm du lịch ở A Lưới chủ yếu nằm trong vùng đồng bào DTTS sinh sống. Từ lợi thế về cảnh quan, văn hóa và ẩm thực đặc trưng nên các điểm du lịch, làng du lịch cộng đồng ở A Lưới hiện có lượng khách ổn định, hoạt động tốt.
Du lịch vùng cao A Lưới cũng có những sản phẩm nổi trội, như chợ phiên vùng cao, văn nghệ dân gian, ẩm thực… Có nhiều suối, thác đẹp đang khai thác phát triển du lịch sinh thái như thác A Nôr, suối Pâr Le…; nghề dệt thổ cẩm Dèng của dân tộc Tà Ôi, Lễ hội A Da Koonh (mừng lúa mới) của người Pa Cô được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia…
Đặc biệt, Làng du lịch cộng đồng A Nôr (xã Hồng Kim) là sản phẩm OCOP 3 sao của A Lưới, trở thành điểm du lịch cấp tỉnh và năm 2019, được chọn là một trong ba làng du lịch cộng đồng tiêu biểu của Việt Nam. Cùng với sản phẩm du lịch độc đáo, đồng bào Tà Ôi, Bru Vân Kiều mở thêm dịch vụ du lịch trải nghiệm, trekking, dịch vụ mua bán các mặt hàng lưu niệm, sản phẩm truyền thống.
Còn tại huyện Nam Đông, nơi có đến 43% dân số là đồng bào dân tộc Cơ Tu. Ngoài nét văn hóa đậm đà bản sắc với điểm nhấn là Gươl, vùng đồng bào DTTS ở Nam Đông sinh sống còn sở hữu nhiều lợi thế về cảnh quan. Tiềm năng về du lịch cộng đồng ở Nam Đông cũng rất lớn với các địa danh Thác Mơ, Bản Dỗi đã trở nên quá thân thuộc với du khách.
Các địa danh như thác Phướng (xã Hương Phú), thác Trời, đập Tràn (xã Hương Giang); hang Dơi (xã Thượng Quảng) vẫn còn tiềm năng để mở rộng quy mô để thu hút thêm lượng khách. Ngoài ra, Nam Đông còn sở hữu hệ thống hang động, thảm thực vật, rừng nguyên sinh và hệ thống các hồ chứa lớn như Tả Trạch, Thượng Lộ và Thượng Nhật trong Vườn quốc gia Bạch Mã.
Với 43% dân số là đồng bào Cơ Tu, Nam Đông trở thành nơi đáng đến của du khách để trải nghiệm nét văn hóa, ẩm thực đậm đà bản sắc Với những lợi thế đó, trong nhiều năm qua ngành Du lịch nói riêng và du lịch cộng đồng, đã góp phần giải quyết việc làm, nâng cao đời sống cho đồng bào ở 2 huyện vùng cao Nam Đông và A Lưới. Tuy nhiên, ngành du lịch cộng đồng vùng DTTS chỉ mới phát triển ở mức sơ khai chưa phát huy hết tiềm năng vốn có.
Chuyển dịch thành mô hình sinh kế hiệu quả
Điều đặc biệt các điểm du lịch như: Thác ở Anôr, A lin, Pâr Le, A Roàng …(A Lưới) hay Thác Mơ, Bản Dỗi …(Nam Đông) đều do người đồng bào các DTTS địa phương làm chủ và trực tiếp tham gia làm du lịch. Cùng với đó, đội ngũ lao động và người làm dịch vụ phụ trợ, phần lớn là lao động địa phương. Đây chính là lợi thế lớn để đưa du lịch cộng đồng thành mô hình sinh kế hiệu quả.
Anh Viên Đăng Phú, chủ homestay Hương Danh tại thôn Aka (xã A Roàng) bộc bạch: "Mình làm về mô hình du lịch văn hoá, di sản gắn liền với cộng đồng người Tà Ôi, cụ thể là lưu trú, trải nghiệm, ẩm thực… Mỗi năm đón trên 1.000 lượt khách trong nước và quốc tế. Làm du lịch cộng đồng không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc của đồng bào; mà còn mang lại cho gia đình nguồn thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Ngoài ra, bà con cũng có công ăn việc làm, thu nhập khoảng 4 - 5 triệu đồng/người/tháng".
Tái hiện cảnh sinh hoạt của đồng bào các DTTS trong hoạt động du lịch cộng đồng ở A Lưới (Thừa Thiên Huế)Để các điểm du lịch cộng đồng ở A Lưới trở thành mô hình sinh kế hiệu quả, chính quyền đã có những chính sách như hỗ. Cụ thể, UBND huyện A Lưới đã hỗ trợ các chủ homestay, các điểm lưu trú tập huấn kỹ năng buôn, bán. Còn tại các điểm du lịch cộng đồng, UBND huyện đã tổ chức tập huấn xây dựng khu du lịch cộng đồng; tập huấn nâng cao chế biến món ăn; tập huấn kỹ thuật trang trí cảnh quan, lưu trú…
Ngoài ra, A Lưới còn triển khai tập huấn cho hàng trăm học viên là người DTTS về nghiệp vụ thuyết minh, ẩm thực, quản lý, điều hành… nhằm hướng tới mục tiêu phục vụ chuyên nghiệp.
Trao đổi với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển, bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện A Lưới cho biết: Từ nguồn kinh phí của Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719), A Lưới đã đầu tư nâng cấp nhiều tuyến đường giao thông, đường điện đến các điểm du lịch trên địa bàn.
Bên cạnh đó, huyện đang đẩy mạnh hoạt động quảng bá qua panô, mạng xã hội và website, chuyển tải những hình ảnh đẹp, dịch vụ mới của du lịch A Lưới để quảng bá đến du khách. Thông qua hoạt động của du lịch, những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS được bảo tồn và phát huy giá trị. Có nguồn thu ổn định từ du lịch, chất lượng cuộc sống bào DTTS đã được nâng lên.
Với nguồn hỗ trợ từ các chương trình, chính sách dân tộc, ngành Du lịch ở A Lưới đã đạt được kết quả như mong đợi. Thông qua hoạt động du lịch, thu nhập bình quân đầu người vùng DTTS và miền núi đã tăng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu.
Theo thống kê, từ năm 2021 đến nay, lượng khách đến A Lưới tăng đột biến đạt gần 130.000 lượt, doanh thu khoảng 16,8 tỷ đồng/năm. Tất cả những hộ gia đình làm du lịch đều có thu nhập ổn định, nhiều người dân có việc làm với thu nhập từ 3-5 triệu đồng/tháng.
Điểm du lịch cộng đồng của đồng bào Cơ Tu ở Bản Dỗi, xã Thượng Lộ (Nam Đông, Thừa Thiên Huế)Làng du lịch cộng đồng Bản Dỗi (xã Thượng Lộ, huyện Nam Đông), nơi có 100% đồng bào DTTS sinh sống. Với quyết tâm chuyển dịch du lịch cộng đồng trở thành mô hình sinh kế làm giàu cho đồng bào, chính quyền huyện Nam Đông đã tổ chức tập huấn làm du lịch chuyên nghiệp cho 40 người tham gia làm du lịch trong làng.
Ngoài ra, từ nguồn đầu tư từ các Chương trình MTQG, UBND huyện đã làm đường, kéo điện vào để đáp ứng tốt nhất cho du khách. Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, làng du lịch Bản Dỗi đã phát triển toàn diện với 5 homestay. Điện, đường… và cảnh quan ở Bản Dỗi trở nên khang trang, để lại ấn tượng tốt trong lòng du khách. Nhờ đó, 40 lao động tham gia lam du lịch cộng đồng ở Bản Dỗi có thu nhập ổn định, đời sống ngày càng được nâng cao.
Nam Đông và A Lưới là hai huyện miền núi có đông đồng bào DTTS sinh sống của tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây cũng là vùng đất có nhiều tiềm năng về tự nhiên, danh thắng, căn cứ địa cách mạng, nơi lưu giữ bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Vân Kiều… nên có tiền năng lớn để phát triển du lịch.
Thực tế đã minh chứng, phương án chuyển dịch nghề du lịch thành mô hình sinh kế đang là hướng đi đúng. Cùng với nguồn lực của địa phương, hiện nay Đảng, Nhà nước đang triển khai đồng thời 3 Chương trình MTQG (Giảm nghèo bền vững, Nông thôn mới và Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi) với nguồn lực đầu tư lớn. Do vậy, việc các địa phương cần lồng ghép các nguồn lực, đầu tư trọng tâm, trọng điểm, tin chắc vùng đồng bào DTTS và miền núi ở Thừa Thiên Huế sẽ phát triển toàn diện đúng định hướng.
